De 10 beste manieren om het brein van je baby te stimuleren

Het mensenbrein bestaat uit zo’n 100 miljard zenuwcellen. Bij de geboorte zijn deze al aanwezig, maar nog nauwelijks met elkaar verbonden. Door een complex netwerk van zenuwcellen te creëren, ontwikkelt het brein van je baby zich.

Uit onderzoeken blijkt dat je die verbindingen kunt stimuleren door je baby bepaalde ervaringen te geven. En het goede nieuws? Die ervaringen zijn allemaal binnen handbereik.

Als je baby kon praten, zou hij hierom vragen om zijn brein the helpen groeien:

Geen drukke geluiden

Het zenuwstelsel van een jonge baby heeft nog geen filter. Hij kan nog niets uitfilteren van alles wat hij ziet, hoort, of voelt. Van verschillende geluiden door elkaar heen – zelfs een rustig cafeetje met muziek, mensen die praten, en verkeer op de achtergrond – kan je baby al overprikkeld en overstuur raken. Je baby hoort het liefst één persoon tegelijk praten met een rustige, ritmische toon.

Zacht licht als hij wakker is

Na 9 maanden in de baarmoeder duurt het een paar weken voordat de ogen van pasgeboren baby’s gewend zijn aan het fellere licht. Als jonge baby’s wakker zijn en zacht licht om zich heen hebben, kunnen ze hun ogen beter opendoen om de wereld om hen heen te bestuderen. Op deze manier oefenen ze met beide ogen tegelijk gebruiken (pasgeboren baby’s kijken vaak licht scheel) en ontwikkelen ze hun pupilreflex, waarbij de pupil groter of kleiner wordt in een lichtere of donkerdere omgeving. Je kunt je baby helpen om zijn brein-oogconnectie te ontwikkelen door geleidelijk aan te gaan variëren met de intensiteit van het licht (vermijd fel licht, zoals direct zonlicht). Je kunt een dimlamp, een lage lamp, of gordijnen gebruiken als je baby alert is.

Huid-op-huidcontact

Huid-op-huidcontact komt misschien niet altijd even goed uit, maar het is het zó waard. Dit intieme contact levert veel verschillende voordelen op voor je baby: een betere spijsvertering en temperatuurregulering, gewichtstoename, verhoogde weerstand, betere slaap, en zelfs een beter ontwikkeld brein. Maar ook als ouder profiteer je ervan. Als jij en je baby huid-op-huidcontact hebben, komt er in je hersenen het zogenoemde ‘knuffelhormoon’ vrij.

Een paar tips en ideeën voor huid-op-huidcontact:

• Het geven van voeding is een geweldige kans voor huid-op-huid tijd. Probeer je baby eens de borst (of de fles) te geven in alleen zijn luier, met je bovenkleding uit en een dekentje over je schouders voor de warmte. Ga eerst naar de wc en pak een glas water, je telefoon, een boek, of iets anders dat je binnen handbereik wilt hebben: mocht je baby dan op jou in slaap vallen, dan kunnen jullie nog even samen blijven genieten.
• Ga eens in bad met je baby Leg voordat je in bad stapt alvast handdoeken klaar binnen handbereik. Het kan fijn zijn om iemand te vragen jullie uit bad te helpen wanneer jullie klaar zijn. Misschien voelt het prettiger om de badkamer wat extra te verwarmen, bijvoorbeeld met een kacheltje. Zorg wel dat je het kacheltje zo ver mogelijk van het bad plaatst.
• Wordt je baby graag gemasseerd? Dan is een lichte massage met kokosolie een goede manier om meer huid-op-huidcontact met je baby te krijgen. Baby’s vinden het het allerfijnst om gemasseerd te worden vanaf het midden van het lichaam, dus begin bij de borst en masseer richting de benen en armen. Zorg dat de badkamer na het badderen een aangename temperatuur heeft voor de massage, en gebruik donkerkleurige of oudere handdoeken om je baby op te leggen of in te wikkelen. Van massageolie kunnen je mooie witte handdoeken vlekken krijgen die je er niet meer uit kunt wassen.
• Huid-op-huidcontact is niet alleen fijn voor papa’s en mama’s, maar (onder toezicht) ook voor broertjes of zusjes. En als je je verdrietig, bezorgd, of bang voelt – emoties die elke nieuwe ouder weleens ervaart – zorgt huid-op-huidcontact met je baby ervoor dat je hersenen oxytocine aanmaken, een natuurlijk tegengif. Is je baby wakker? Dan kun je het huid-op-huidcontact goed combineren met op de buik liggen!

Steeds complexere zwart-witte afbeeldingen

Tientallen jaren aan onderzoek hebben aangetoond dat kijken naar afbeeldingen met een hoog contrast belangrijk is voor de cognitieve ontwikkeling van baby’s. Ongeveer tot de vijfde maand zijn de ogen van je baby zijn voornaamste informatiebron om te verkennen hoe de wereld werkt. Zodra je baby zijn ogen leert coördineren, zal hij ze niet af kunnen houden van hoge contrasten.

Onze tips voor de ontwikkeling van de ogen:

• Begin met simpele afbeeldingen, die je op zo’n 30 cm afstand van het gezicht van je baby houdt (ongeveer de afstand van je pols tot je elleboog). Houd de afbeeldingen stil totdat je baby wegkijkt, waarmee hij aangeeft dat hij het niet meer interessant vindt. Misschien zie je je baby wel seconden, of zelfs minuten achter elkaar gebiologeerd naar de afbeelding staren.
• Zodra hij uitgekeken is op een afbeelding, kies je weer een nieuwe. Stap geleidelijk aan over op steeds complexere afbeeldingen naarmate zijn ogen sterker worden.
• Je kunt hem helpen om voorwerpen met zijn ogen te leren volgen door een afbeelding horizontaal voor zijn gezicht heen en weer te bewegen, zodat hij kan oefenen met het volgen van een bewegend voorwerp. Deze vaardigheid komt later goed van pas bij het lezen, schrijven, en het ontwikkelen van de hand-oogcoördinatie.
• Bied je baby gedurende de eerste 14 weken ook in de auto, tijdens het liggen op de buik, en tijdens wakkere speelmomenten afbeeldingen met hoge contrasten aan om naar te kijken.

Help je baby uit de baarmoederpositie te komen

Na zo’n lange tijd in de baarmoeder is het belangrijk dat je baby de baarmoederpositie los gaat laten en zijn spieren op een andere manier leert gebruiken. Door hem gedurende de dag in verschillende posities te helpen, wordt afplatting van het hoofd voorkomen, bouwt je baby kracht op, en help je zijn brein begrijpen waar zijn lichaam zich in de ruimte bevindt. Draagzakken, autozitjes en babyschommels zijn fantastisch om te hebben, en af en toe hard nodig, maar probeer je kind ook iedere dag even op een plat oppervlak te laten liggen.

Een paar tips om afplatting te voorkomen en je baby te helpen kracht op te bouwen:

• Ergotherapeuten adviseren om het hoofd van je baby regelmatig naar de andere kant te draaien om afplatting en stijve nekspieren te voorkomen. Hoe je dat doet, zie je in deze video van de Amerikaanse Rachel Coley, pediatrisch ergotherapeut gespecialiseerd in de neurologische ontwikkeling van jonge kinderen. De meeste baby’s kunnen hun hoofd nog niet naar voren houden. Waarschijnlijk zie je dat het hoofd van je baby automatisch een kant op beweegt. Door hun vertrouwde positie in de baarmoeder geven baby’s er ook na de geboorte vaak de voorkeur aan om hun hoofd naar één kant te draaien.
• Daarom is het belangrijk om je baby aan te leren het hoofd beide kanten op te draaien. Op de zij liggen is ook goed voor je baby, en vaak minder frustrerend dan op de buik liggen. Wanneer je baby op zijn zij ligt, bouwt hij kracht op in zijn rug- en buikspieren, en wordt hij gestimuleerd om zijn handen naar elkaar te brengen – een belangrijke stap in de ontwikkeling.

Zo doe je dat:

• Rol een dekentje op en leg je baby er op zijn zij tegenaan, met het dekentje in zijn rug ter ondersteuning (altijd onder toezicht).
• Je kunt de zwart-witte kaarten in een staande kaarthouder in het gezichtsveld van je baby zetten, zodat hij iets heeft om naar te kijken.
• Draai je baby na verloop van tijd om op zijn andere zij, en blijf dit regelmatig doen.
• Baby’s vinden het ook fijn om op hun rug te liggen met hun hoofd naar de zijkant. Zorg ook hier dat je het hoofd van je baby regelmatig voorzichtig naar de andere kant draait.

Op de buik liggen

De American Academy of Pediatrics adviseert om bij voldragen baby’s al in de eerste week te beginnen met onder toezicht op de buik liggen, zodra het navelstompje eraf is gevallen. Sommige baby’s vinden het heerlijk, maar helaas geldt dat niet voor iedereen. (In een poll op onze Instagram-pagina koos 52% van onze volgers voor 😄 en 48% voor 😩 om te omschrijven wat hun baby vindt van op de buik liggen.)

Welke van de twee het ook is, weet dat je niet de enige bent. Blijf het vooral proberen als je baby het (nog) niet leuk vindt. Op de buik liggen is van essentieel belang voor het ontwikkelen van de spieren en de coördinatie die nodig zijn voor omrollen, kruipen, lopen, reiken, en spelen.

Onze tips om je baby meer te laten genieten van op zijn buik liggen:

• Rol je baby langzaam op zijn buik met zijn armen onder zijn schouders.
• Pasgeboren baby’s liggen het liefst met het hoofd naar één kant als ze op hun buik liggen, zoals in de baarmoeder. Zet een staande kaarthouder voor hem neer met wat zwart-witte kaarten om te bewonderen.
• Stop wat zwart-witte kaarten in de kaarthouder van de Play Gym.
• Verplaats het hoofd van je baby regelmatig naar de andere kant; zo voorkom je afplatting en stijve nekspieren.
• Naarmate je baby sterker wordt, kun je de zwart-witte kaarten voor
• hem plaatsen zodat hij zijn hoofd – en uiteindelijk zijn borst – moet optillen om de afbeeldingen te zien.
• Bij pasgeboren baby’s is het al een succes als je ze 2 tot 3 keer per dag 3 tot 5 minuten
• per keer op de buik kunt laten liggen.
• Begint je baby met huilen of wordt hij moe, dan is het tijd om te stoppen.
• Leg je baby (onder streng toezicht en met je hand op zijn rug) op een dekentje op de tafel. Buig voorover om tegen hem te praten en kijk of hij zijn hoofd optilt om jou te kunnen zien.
• Leg je baby op zijn buik op je borst met zijn gezicht naar jou toe, en praat zachtjes tegen hem om hem aan te moedigen zijn hoofd op te tillen.
• Leg je baby op zijn buik op je schoot en aai hem over zijn rug.
• Wanneer je je baby rechtop over je schouder vasthoudt en zijn hoofdje voorzichtig ondersteunt, stimuleer je ook de ontwikkeling van zijn nek- en rugspieren.

Het geluid van je stem

Hoewel het wat ongemakkelijk kan voelen om te praten tegen iemand die nog niet terugpraat, zijn de onderzoeken duidelijk: er bestaat een direct verband tussen de intelligentie van een kind en hoeveel er tegen hem gepraat wordt. De eerste paar maanden is je baby continu aan het luisteren naar de intonatie, het ritme, en de patronen van je stem. Hij kan nog niet begrijpen wat je zegt, maar in zijn brein wordt nu al de basis gelegd voor het ontwikkelen van taalvaardigheid.

Een paar tips voor het praten tegen je baby:

• Lees je baby eens voor zoals op de bovenstaande foto – hij vindt het boekje waarschijnlijk interessanter als hij jouw gezicht ook kan zien! Ook kun je in deze houding het nog wat onhandige lijfje van je baby goed ondersteunen met je benen.
• Geef je baby een rondleiding door het huis. Wandel samen door het huis wanneer je baby wakker is (het liefst met zijn gezicht naar voren in een omslagdoek, of met zijn hoofd naar de zijkant in een draagzak) en vertel over wat jullie zien en ervaren. Rondleidingen door het huis zijn het eerste jaar vaak een grote favoriet.
• Praat gedurende de dag hardop tegen je baby over wat jullie aan het doen zijn. Het verschonen van de luier is een mooie kans om face-to-face tegen hem te praten.
• Maak oogcontact en reageer op wat je baby doet. Als hij begint te kirren of brabbelen, praat dan terug. Zulke gesprekjes leveren een bewezen bijdrage aan de hersenontwikkeling van kinderen.
• Zing voor je baby (ook als je geen nachtegaaltje bent). Je baby vindt het hoe dan ook leuk, want jij bent het die zingt! Baby’s reageren nog beter op zingen dan op praten.
• Praat langzamer, hoger en zangeriger dan normaal – iets wat vaak van nature komt als je tegen baby’s praat. Baby’s zijn voorgeprogrammeerd om zich op hogere tonen te concentreren, en ze leren meer van de langere klinkers die we gebruiken als we op deze manier tegen ze praten.
• Wijs je partner, de opa’s en oma’s van je baby, en anderen die voor je baby zorgen er ook op hoe belangrijk praten is voor de hersenontwikkeling van je baby. Moedig hen aan om ook tegen je baby te praten. Hoe meer woorden je baby hoort, hoe makkelijker hij in een later stadium taalvaardigheid ontwikkelt.
• Kun je wel wat inspiratie gebruiken voor het praten tegen je baby? Dan is het Praatboekje uit de Inspector Speelkit een aanrader.

Nieuwe geluiden verkennen

Rond de 4 weken begint je baby waarschijnlijk meer interesse te tonen in verschillende geluiden en patronen. Je kunt de ontwikkeling van zijn neurale netwerken stimuleren door hem verschillende geluiden uit het dagelijks leven te laten verkennen in plaats van de opgenomen geluiden van elektronisch speelgoed. Experimenteer met onder andere hoge, lage, langzame, levendige, en zachte geluiden, en introduceer slechts één geluid per keer.

Wanneer je baby alert is en jullie in een stille ruimte zijn, maak dan eens een eenvoudig geluid in zijn gezichtsveld: tik op het raam, rammel met je sleutelbos, knip met je vingers… Deze dagelijkse geluiden zijn voor jou niets bijzonders, maar voor je baby zijn ze nog heel nieuw (en dus heel interessant!). Probeer je baby er zoveel mogelijk bij te betrekken door te praten over wat je doet en wat je baby ziet, ook al begrijpt hij nog niet wat je zegt.

Begin eens met deze ideeën om geluid te verkennen:

• Verfrommel of scheur een vel papier voor de ogen van je baby.
• Giet droge pasta in een pan, tik met een lepel tegen een kom, of maak andere geluiden die je vaak maakt in de keuken.
• Doe een deur open, druk op de deurbel, en doe de gordijnen of ramen open en dicht.
• Speel en dans op muziek.

Net zoals bij andere vormen van stimulatie is het belangrijk om goed op de reactie van je baby te letten. Vindt hij het niet meer leuk? Dan is het tijd om te stoppen.

Manieren om zijn omgeving te ontdekken (rond 8 weken)

Uit onderzoek is gebleken dat als baby’s wantjes dragen met een zwart-wit patroon, ze hun handen al weken eerder ontdekken dan gemiddeld.

Dit is een belangrijke stap richting het ontwikkelen van controle over de handen.

• Je kunt wantjes met een zwart-wit patroon kopen of zelf maken door een doekje met een zwart-wit ontwerp losjes rondom je baby’s handpalm vast te binden.
• Leg je baby op een neutraal dekentje en zorg dat hij geen hoog contrasterende beelden kan zien.
• Trek je baby de zwart-witte wantjes aan terwijl hij op zijn rug, zij, of buik ligt.
• Let op of hij al naar zijn handen begint te kijken. Nog niet? Beweeg zijn handen dan voorzichtig in zijn gezichtsveld.

En nog één bonustip voor ouders die borstvoeding geven: probeer je baby elke dag vitamine D-druppels te geven. Dit kun je doen door voor het voeden een druppeltje op je tepel te doen, of je kunt een drupje op de speen van je baby doen. (Vitamine D is essentieel voor een gezonde ontwikkeling, en met alleen borstvoeding krijgt je baby er niet voldoende van binnen.)

This post is also available in: Deutsch English