Maand 20: Schoppen, bijten en slaan – zo ga je om met de driftbuien van je peuter

We hoeven het je waarschijnlijk niet te vertellen: peuters kunnen een flinke uitdaging zijn. Schoppen, bijten en slaan hoort er allemaal bij op deze leeftijd. Het kan lastig zijn om te bepalen hoe je hier het beste mee om kunt gaan, zeker wanneer je niet thuis bent.

Het is belangrijk om te onthouden dat zulk gedragheelvaak voorkomt in deze fase van de ontwikkeling – vooral tussen de 18 en 24 maanden. Wanneer je kind schopt, bijt of slaat, zegt dit niets over ‘goed’ of ‘slecht’ gedrag. Het zegt ook niets over jouw opvoedvaardigheden.

Toch is het belangrijk om te begrijpen waarom je kind zich zo gedraagt (en een paar trucjes achter de hand te hebben).

Waarom schopt, bijt en slaat mijn peuter?

Je peuter wil jou geen pijn doen. Wanneer hij je schopt, bijt of slaat, is hij aan het experimenteren – wat bijna alle peuters wel eens doen. Dat kan de volgende redenen hebben:

Inlevingsvermogen

Je peuter begint zich langzaam maar zeker realiseren dat hij zijn eigen persoontje is. Hoewel dit de eerste stap van de ontwikkeling van het inlevingsvermogen is, begrijpt je peuter nog niet goed hoe zijn handelingen invloed hebben op anderen. De ontwikkeling van het inlevingsvermogen is een proces dat jaren duurt.

Zelfbeheersing

De prefrontale cortex van je peuter, het gedeelte van het brein dat hij gebruikt om keuzes te maken en met sterke emoties om te gaan, is nog niet volledig ontwikkeld.

Communicatie

Omdat het je kind nog niet altijd lukt om zijn verschillende (heftige) emoties te uiten, kunnen heftige emoties soms gepaard gaan met een schop of een klap.

Wat kun je doen tegen het schoppen, bijten en slaan van je peuter?

Wanneer je peuter zulk gedrag vertoont, kan het zijn dat je ervan schrikt of er misschien zelfs boos van wordt, waardoor je – zonder dat het je bedoeling is – je kind misschien iets te stevig vastpakt, of iets te hard reageert.

Je kunt altijd op een liefdevolle, duidelijkeen effectieve manier reageren. Wanneer je peuter slaat, is hij op zoek naar een reactie; daarom is jouw reactie juist zo belangrijk.

Blijf rustig

Ook al wil je je kind misschien het liefst bij de hand vastpakken en je laten leiden door je gevoel van schaamte of boosheid, kan dit juist het tegenovergestelde effect hebben. Het brein van je kind is nog niet ontwikkeld genoeg om het principe ‘doe zoals ik zeg, niet zoals ik doe’ te begrijpen. Als jij te hardhandig of met een harde, scherpe stem reageert, doe je zelf precies wat je je kind juist wil afleren.

Daarnaast kan je peuter door een te sterke reactie juist zijn gedrag willen herhalen, zodat hij het beter kan begrijpen. Als jouw sterke reactie je kind verrast of bang maakt, wil hij dit nieuwe gevoel misschien wel verder onderzoeken. Wat hij zal onthouden, is dat hij heeft geschopt, geslagen of gebeten, en dat jij op een sterke manier hebt gereageerd waar hij bang van werd. Gebeurt het nog eens? Misschien blijft je kind juist experimenteren met het ongewenste gedrag, terwijl hij in zijn brein een verband probeert te leggen tussen angst en agressie.

Reageer liefdevol, maar ook duidelijk en streng

Het is een uitdaging om op zulke momenten bedachtzaam en gepast te reageren, maar hiermee kun je wel een groot verschil maken. Beweeg het handje van je kind rustig en voorzichtig van je af, met een korte uitleg: “niet slaan”, of “slaan mag niet”.

Haal je kind uit de situatie

Soms is het nodig om je kind op te tillen en zo rustig mogelijk uit de situatie te halen. Als jij degene bent die geslagen wordt, zet je kind dan neer, ga achter hem op de grond zitten en sla je armen om hem heen in een stevige knuffel. Dit kan hem kalmeren, en je aanwezigheid geeft hem de zekerheid dat je er altijd voor hem zal zijn. Herhaal met een kalmerende stem bijvoorbeeld “je mag niet slaan; ik ben er voor je en ik houd van je”.

Erken het gevoel van je peuter

Ook wanneer je bepaald gedrag niet accepteert, kun je het gevoel erachter wel erkennen. Zeg met een rustige stem “ik zie dat je erg boos bent. Op je beurt wachten is moeilijk, maar slaan doet pijn en dat mag niet.”

Wijs je peuter op de persoon die hij geslagen heeft:

“kijk, nu is je vriendje verdrietig omdat je hem geslagen hebt. Hij moet ervan huilen. Zullen we eens kijken of we het goed kunnen maken?” Dwing je kind niet om sorry te zeggen, maar stimuleer het inlevingsvermogen door hem meteen na het voorval de impact van zijn gedrag te laten zien.

Wees geduldig en consistent. De ontwikkeling van zelfbeheersing, communicatieve vaardigheden en inlevingsvermogen heeft tijd nodig, dus je zult vaker op deze manier moeten reageren op driftbuien van je kind. Onthoud dat het heel normaal is dat je kind af en toe schopt, bijt en slaat – ook al vind je het misschien gênant. Dit gedrag is gelukkig niets om je zorgen over te maken!

This post is also available in: Deutsch English