Maand 16: Een andere kijk op mijlpalen: wanneer wacht je af en wanneer niet?

Gastblog van Rachel Coley, pediatrisch ergotherapeut en oprichter van CanDo Kiddo.

Je kent het gevoel wel.

Die steen in je maag wanneer een andere ouder trots vertelt dat haar baby van 5 maanden al zelfstandig kan zitten, terwijl je jouw wiebelende zittende baby van 7 maanden nog net op tijd weet op te vangen voor hij omvalt.

Of dat beklemmende gevoel wanneer je een filmpje ziet van de peuter van je beste vriendin die zijn eerste stapjes zet, terwijl jouw kind op dezelfde leeftijd pas net begint met kruipen.

Het is onmogelijk om de mijlpalen van je kind niet te vergelijken, maar betekent dit ook iets? Moet je je zorgen maken als je kind ergens wat langer over doet dan gemiddeld? De vraag die ik het vaakst van ouders krijg, is zonder twijfel: “mijn kind kan nog niet …, moet ik me zorgen maken?”. Ik hoor ook vaak van ouders van tweelingen dat ze er moeite mee hebben dat de ontwikkeling van het ene kind anders is dan dat van het andere.

Als je je zorgen maakt over de mijlpalen en ontwikkeling van je peuter, of als je je kind maar blijft vergelijken met anderen, stel jezelf dan eens de volgende vragen:

Boekt mijn kind vooruitgang?

De meeste nieuwe ouders meten de voortgang van hun kind alleen aan de hand van de grote ontwikkelingen in de grove motoriek: omrollen, zitten, kruipen, lopen… Als expert op het gebied van de ontwikkeling van kinderen spreek ik uit ervaring als ik zeg hoeveel het helpt om je als ouder bewust te worden van de subtielere stapjes die voorafgaan aan die grotere ontwikkelingen.

Door deze ‘babystapjes’ te leren herkennen, kun je erop gaan vertrouwen dat je kleintje zich continu blijft ontwikkelen, ook als hij er misschien wat langer over doet. En je weet ook precies wat je hierna kunt verwachten. Wanneer ik gezinnen adviseer om de ontwikkeling van hun kind te laten onderzoeken, is dat meestal omdat het kind deze basisvaardigheden nog niet onder de knie heeft en er nog weinig vooruitgang geboekt wordt richting de grotere mijlpalen.

Met wie vergelijk ik mijn kind?

Wanneer je andere peuters ontmoet en het onvermijdelijk gaat over hoe oud jullie kinderen zijn, is het vrijwel onmogelijk om jouw peuter niet met het andere kindje te vergelijken. Mijn advies is: je kunt je peuter van deze maand veel beter vergelijken met je peuter van vorige maand (en de maand daarvoor) dan met een ander kind. Met andere woorden, probeer de voortgang van je kind met zijn eigen voortgang te vergelijken en niet met die van iemand anders.

Trap niet in de valkuil van de grote mijlpalen zien als een soort eindexamen waar je kind voor kan slagen of zakken. Je kunt beter een vergelijking maken met een leerplan voor het hele schooljaar. Met behulp van de Lovevery Speelgidsen kun je anders gaan kijken naar deze mijlpalen. Het belangrijkst is dat je je bewust bent van waar je kind op dit moment in zijn ontwikkeling staat, en dat je begrijpt welke ervaringen hij nodig heeft om te groeien en ontwikkelen. Omdat het toch fijn kan zijn om ongeveer te weten op welke leeftijd kinderen gemiddeld specifieke (en soms subtiele) vaardigheden ontwikkelen, geeft Lovevery hier ook inzicht in.

Wanneer moet ik me zorgen maken?

Betekent dit dan dat ik vind dat ouders zich NOOIT zorgen moeten maken over de ontwikkeling van hun kind? Helemaal niet, maar de meeste vragen krijg ik van ouders die bezorgd zijn over één specifieke vaardigheid die hun kind langzamer ontwikkelt dan zij zouden willen – zelfs als dit nog binnen de normale ‘grenzen’ valt.

Wanneer het wél slim is om vragen te stellen, hulp te vragen of een specialist in te schakelen:

Achteruitgang

Het is goed om blijvende achteruitgang in vaardigheden serieus te nemen. Daarmee doel ik dus niet op baby’s die een keer in hun handen klappen en het vervolgens een paar dagen niet meer doen, of baby’s die een paar keer omrollen en daarna niet meer. Ik doel op kinderen die geleerd hebben zelfstandig te zitten en het nu ineens niet meer kunnen, kinderen die konden brabbelen of praten en oogcontact maakten en nu niet meer, of kinderen die op verschillende gebieden van de ontwikkeling ineens minder kracht of coördinatie lijken te hebben.

Geen vooruitgang

Het is normaal dat bepaalde gebieden van de ontwikkeling even op de achtergrond verdwijnen terwijl je peuter zich volledig richt op andere vaardigheden – de ontwikkeling kent immers vaak fases van plotselinge groei. Maar als je écht het idee hebt dat je kind in een specifiek gebied van de ontwikkeling al zo’n 6 tot 8 weken geen vooruitgang heeft geboekt, is het goed om dit voor de zekerheid even met een specialist te bespreken.

Achterstand in verschillende gebieden van de ontwikkeling

Wanneer je kind in verschillende gebieden van de ontwikkeling tegelijkertijd een achterstand vertoont, is het verstandig om het consultatiebureau (NL), Kind en Gezin (BE), of jullie huisarts hierover te raadplegen.

Een grote achterstand

Kinderen leren specifieke vaardigheden vaak op een bepaalde leeftijd aan. Het kan een goede aanpak zijn om even af te wachten en je kind meer tijd en oefening te geven als hij zich wat langzamer ontwikkelt dan je zou verwachten. Toch kan het volgens deskundigen na een bepaalde tijd te lang duren, waardoor er sprake is van een aanzienlijke achterstand. Als je je hier zorgen over maakt, neem dan contact op met het consultatiebureau (NL), Kind en Gezin (BE), of jullie huisarts om te bespreken of er stappen gezet moeten worden.

Raadpleeg een specialist

Het is belangrijk om eventuele zorgen die je hebt over de ontwikkeling van je kind met het consultatiebureau (NL), Kind en Gezin (BE), of jullie huisarts te bespreken. De ontwikkeling bij kinderen verloopt niet volgens een vast schema met een exacte planning per mijlpaal.

Het gemiddelde leeftijdsspectrum waarop kinderen een vaardigheid leren, is breder dan veel ouders zich realiseren. Jullie huisarts kan beoordelen of er iets is waar jullie je zorgen over moeten maken en kan jullie doorverwijzen als dat nodig is, maar in de meeste gevallen zal hij of zij jullie ervan verzekeren dat jullie peuter het goed doet.

Het is volkomen normaal om je af en toe zorgen te maken. Elke ouder denkt op een bepaald moment weleens dat er iets aan de hand is als dat niet zo is, of schat verkeerd in wat wanneer te vragen. Wees vooral niet bang om anderen om advies of hulp te vragen.

Ben je ergens bezorgd om? Zet dan stappen, overleg het met het consultatiebureau (NL), Kind en Gezin (BE), of jullie huisarts en vraag hulp en ondersteuning. Vraag om een second opinion en stel alle vragen die je hebt. Als je niet tevreden bent met het antwoord, zet dan door tot je vraag wel goed beantwoord is.